Huyện miền núi biên giới Hướng Hóa là địa bàn định cư của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô và sau năm 1975, một bộ phận dân các huyện đồng bằng: Vĩnh Linh, Hải Lăng, Triệu Phong… lên xây dựng kinh tế mới. Đến nay, toàn huyện hiện có hơn 94 nghìn dân, sinh sống phân bổ ở 21 xã, thị trấn, trong đó dân tộc Vân Kiều, Pa Kô chiếm 50% dân số. Trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, Hướng Hóa là vùng căn cứ địa cách mạng, nơi trực tiếp chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam. Vì thế trong những năm chiến tranh, chiến sự đã diễn ra vô cùng ác liệt. Mặc dầu lúc ấy, đời sống đông bào Vân Kiều, Pa Kô khó khăn, thiếu thốn, nhưng với tấm lòng thủy chung, sắt son theo Đảng, theo Bác Hồ làm cách mạng, đồng bào các dân tộc Hướng Hóa đã đồng cam cộng khổ, đóng góp sức người, sức của cùng với quân dân cả nước giành độc lập cho nước nhà. Ghi nhận những cống hiến đó, nhiều tập thể và cá nhân ở huyện Hướng Hóa đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý. Các xã Ba Tầng, A Túc, Hướng Lập, Hướng Phùng, Hướng Sơn, Công an huyện, lực lượng vũ trang huyện, Đồn Biên phòng Cù Bai được tặng danh hiệu anh hùng, 30 mẹ được phong tặng Mẹ Việt Nam anh hùng; toàn huyện có hơn 1.553 đối tượng chính sách, gia đình có công được hưởng chế độ trợ cấp hàng tháng với kinh phí chi trả hơn 3 tỉ đồng. Nhằm bù đắp phần nào và làm vơi đi sự mất mát hy sinh của các anh hùng, liệt sĩ, các đối tượng thương, bệnh binh, các gia đình có công với cách mạng và Mẹ Việt Nam anh hùng. Thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” “ ăn quả nhớ người trồng cây” của dân tộc và chính sách “đền ơn đáp nghĩa” của Đảng và Nhà nước. Tuy trong điều kiện của huyện miền núi còn nhiều khó khăn. Song Đảng bộ và Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa luôn có những việc làm thiết thực nghĩa tình thể hiện chính sách đền ơn đáp nghĩa của Đảng và Nhà nước. Hàng năm cứ mỗi độ xuân về tết đến hay những ngày lễ lớn của dân tộc, lễ hội của quê hương, Huyện ủy, UBND, UBMTTQ Việt Nam huyện đều tổ chức lễ viếng, đặt vòng hoa, dâng hương tưởng niệm tỏ lòng thành kính biết ơn sự hy sinh không tiếc máu xương của các anh hùng, liệt sĩ vì độc lập tự do của Tổ quốc, hiện yên nghĩ nghìn thu ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Huyện Hướng Hóa cũng đã phân bổ nhiều đoàn bao gồm các đồng chí lãnh đạo huyện đi thăm, tặng quà các đối tượng chính sách ở các xã, thị trấn. Để giúp đỡ gia đình khó khăn, cùng với chi trả trợ cấp kịp thời, các chế độ chính sách, các cơ quan, đoàn thể, các xã, thị trấn đã nhận phụng dưỡng Mẹ Việt Nam anh hùng, tuyên truyền vận động các hộ chính sách sinh sống ở các bản làng vùng sâu, vùng xa về định canh định cư ở hai bên trục lộ giao thông, ưu tiên cấp đất sản xuất, trợ giúp vốn vay ưu đãi, hỗ trợ giống loại cây trồng, vật nuôi, ngày công để các hộ gia đình chính sách có điều kiện phát triển kinh tế. Nhờ những nỗ lực cố gắng của các cơ quan, đơn vị, địa phương, các tổ chức, đoàn thể và sự vươn lên của mỗi gia đình mà đời sống của các hộ gia đình chính sách trong huyện được nâng lên rõ rệt, không còn hộ nghèo, hộ khá giàu ngày một tăng. 

Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Hướng Hoá Trần Trọng Kim cho biết, huyện đã tập trung giải quyết dứt điểm những hồ sơ tồn đọng, thực hiện đầy đủ, kịp thời chế độ chính sách người có công với cách mạng. Từ năm 2020 đến nay, huyện đã tiếp nhận, thụ lý và đề nghị giải quyết chế độ cho 550 hồ sơ đối tượng người có công. Hiện nay, có 30 Mẹ Việt Nam anh hùng, trong đó có 01 mẹ đang còn sống; 1.220 đối tượng người có công được hưởng chế độ điều dưỡng hằng năm với kinh phí chi trả hơn 1,7 tỉ đồng; nhân các ngày lễ của quê hương, đất nước đã tổ chức thăm tặng quà các đối tượng chính sách có công với cách mạng với tổng số tiền hơn 3,4 tỉ đồng; xây dựng và sửa chữa 53 nhà tình nghĩa cho người có công với cách mạng, với tổng số tiền hơn 4 tỉ đồng; nhân 74 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ đã tổ chức thăm và trao quà của Chủ tịch nước cho 3.805 đối tượng, với số tiền trên 1 tỉ đồng… 

Một trong những việc làm mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hướng Hóa luôn quan tâm thực hiện tốt là công tác khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ về Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Cán bộ, Nhân dân các xã Thuận, Hướng Lập, Hướng Sơn, Hướng Linh, Thanh, Tân Liên, Tân Hợp, thị trấn Khe Sanh… và cán bộ, chiến sĩ các đồn biên phòng, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337, cơ quan quân sự huyện cùng với đội quy tập hài cốt liệt sĩ huyện đã không quản đường sá xa xôi, cách trở, băng rừng, lội suối đến các khu rừng ở các bản làng trong huyện hay ở những vùng núi cao hiểm trở tận biên giới Việt - Lào để tìm kiếm, cất bốc hài cốt của các liệt sĩ đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Từ năm 2020 đến nay đã quy tập 33 hài cốt về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ huyện. Hiện nay ở Nghĩa trang liệt sĩ huyện có hơn 2.300 mộ chí các anh hùng liệt sĩ, trong đó đa phần là con em các tỉnh thành trong cả nước đã được Đảng bộ, Chính quyền, Nhân dân huyện Hướng Hóa chăm sóc chu đáo. Việc đón tiếp thân nhân các gia đình liệt sĩ đến tìm hài cốt liệt sĩ trên địa bàn huyện được thực hiện trách nhiệm, nghĩa tình để lại ấn tượng, tình cảm tốt đẹp của thân nhân các gia đình liệt sĩ đối với Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa.

Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Hướng Hoá Trần Trọng Kim cho biết thêm, Kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2022), huyện Hướng Hoá tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nghĩa tình để tri ân các gia đình chính sách, người có công như tổ chức 12 đoàn gồm lãnh đạo huyện và các phòng, ban đi thăm, tặng 750 suất quà cho các đối tượng là Mẹ Việt Nam anh hùng, các gia đình thương binh, bệnh binh, thân nhân liệt sĩ ở 21 xã thị trấn, với trị giá hơn 370 triệu đồng; tặng quà của Chủ tịch nước cho 1.538 đối tượng chính sách với số tiền hơn 470 triệu đồng; tổ chức khởi công, nghiệm thu, bàn giao 43 nhà tình nghĩa, tặng sổ tiết kiệm cho đối tượng chính sách người có công với cách mạng…

Những việc làm thiết thực nghĩa tình và nghĩa cử cao đẹp của cán bộ và Nhân dân các dân tộc Hướng Hóa trong những năm qua, thể hiện đạo lý “ uống nước, nhớ nguồn” của dân tộc, chính sách “đền ơn, đáp nghĩa” của Đảng và Nhà nước, phần nào bù đắp và làm vơi đi những mất mát hy sinh của các gia đình liệt sĩ, thương, bệnh binh, gia đình có công với cách mạng, Mẹ Việt Nam anh hùng và những cống hiến to lớn của các đối tượng chính sách, cùng đồng tâm hiệp lực xây dựng Hướng Hóa ngày càng phát triển.

Tác giả bài viết: Nguyễn Đình Phục